CBAM กดดันให้โลกต้องกำหนดราคาคาร์บอน ไม่ว่าจะพร้อมหรือไม่ก็ตาม

จากวงเสวนาในงาน Asia Climate Summit 2025 หนึ่งสิ่งที่สื่อออกมาอย่างชัดเจนคือ กลไกการปรับคาร์บอนข้ามพรมแดน (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) ของสหภาพยุโรป (EU) กลายเป็นตัวผลักดันให้เกิดการกำหนดราคาคาร์บอนในหลายประเทศทั่วโลก

สถานการณ์ดังกล่าวต่างจากที่เคยเกิดขึ้นในอดีตอย่างสิ้นเชิง เมื่อช่วงแรกเริ่มที่ CBAM ถูกประกาศออกมายังสร้างความสับสนปนสงสัยให้แก่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย แต่ไม่นานนักมันกลับกลายเป็นตัวจุดฉนวนไปโดยปริยาย ข้อบังคับนี้กระตุ้นให้หลายประเทศทั่วโลกกำหนดหรือยกระดับระบบการซื้อขายสิทธิในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (Emission Trading System: ETS) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภูมิภาคเอเชีย
 

การโต้กลับฉับไวจากภูมิภาคเอเชีย

กระแสความเคลื่อนไหวระดับโลกนี้ หมายความว่าคู่แข่งหลักของเรากำลังเริ่มเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือกับข้อบังคับนี้ หลักฐานที่ชัดเจนคือการที่ประเทศจีนกำลังขยายขอบเขตของ ETS ให้ครอบคลุมกลุ่มอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบโดยตรง เช่น ซีเมนต์ เหล็ก และอะลูมิเนียม นอกจากนี้ยังปรับปรุงการตรวจสอบย้อนกลับและรายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากลยิ่งขึ้น อินเดียเองก็กำลังริเริ่มตลาดคาร์บอนที่ครอบคลุมกว่าเดิม และการเริ่มมุ่งเน้นที่กลุ่มอุตสาหกรรมที่ได้รับผลกระทบจาก CBAM ทำให้การดำเนินการเป็นไปอย่างรวดเร็ว ไม่เพียงเท่านั้น ญี่ปุ่นก็กำลังดำเนินการปรับเปลี่ยนเพื่อคงความสามารถในการแข่งขันในตลาดที่มีความอ่อนไหวต่อตลาดคาร์คาร์บอนเช่นกัน
 

ภูมิภาคอื่นๆ ก็กำลังจับตามอง และพร้อมลงมือ

ระลอกคลื่นจาก CBAM ไม่ได้กระทบแค่ในเอเชียเท่านั้น สหราชอาณาจักรได้ประกาศมาตรการปรับราคาคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดนซึ่งจะมีผลบังคับใช้ช่วงต้นปี 2027 ออสเตรเลียและบราซิลก็กำลังเร่งหารือแนวทางที่คล้ายคลึงกัน ในตะวันออกกลาง สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์กำลังศึกษาผลกระทบจาก CBAM ต่อภาคการส่งออกอย่างอะลูมิเนียมและปุ๋ย ควบคู่ไปกับการลงทุนในพลังงานสะอาดเพื่อลดปริมาณการปล่อยคาร์บอน แม้แต่ในตุรกีที่ชะลอการกำหนดราคาคาร์บอนมานานนับปี ก็ยังต้องนำประเด็นนี้กลับมาดำเนินการต่อ เพื่อให้สอดรับกับข้อบังคับของสหภาพยุโรป
 

นี่เป็นเรื่องของสัญญาณตลาดมากกว่าแค่ข้อบังคับ

เป็นเรื่องน่าจับตามองว่าหลายประเทศไม่เพียงแต่เคลื่อนไหวเพื่อรับมือกับความกดดันจากข้อบังคับนี้เท่านั้น แต่ CBAM ยังแสดงให้เห็นว่าราคาของการ “ไม่ทำอะไร” มีค่าแค่ไหน ถ้าสุดท้ายแล้ว สินค้าที่ส่งออกจากประเทศต้นทางจะต้องเผชิญกับราคาคาร์บอนอยู่แล้ว หลายประเทศจึงเริ่มตระหนักว่า “ทำไมเราไม่เก็บและบริหารรายได้นั้นในประเทศของเราแทนที่จะปล่อยให้รายได้เหล่านั้นไหลออกไปที่อื่น?” 
 

สาระสำคัญ

ถึงแม้ข้อบังคับของสหภาพยุโรปว่าด้วยกลไกการปรับคาร์บอนก่อนข้ามพรมแดน CBAM จะไม่ได้สมบูรณ์แบบ แต่มันก็สร้างความเปลี่ยนแปลงได้อย่างทรงพลัง ด้วยการจุดประเด็นราคาคาร์บอนให้เป็นปัจจัยสำคัญต่อการค้า ข้อบังคับนี้ช่วยผลักดันนโยบายด้านสภาพภูมิอากาศในหลายประเทศได้เป็นอย่างดี ทิศทางต่อไปจะถูกกำหนดโดยการออกแบบระบบของรัฐบาลแต่ละประเทศ และการตัดสินใจว่าจะร่วมมือและเดินไปในแนวทางเดียวกัน หรือเดินหน้าในเส้นทางของตนเอง

TNSC และ Azolla Climate

สภาผู้ส่งสินค้าทางเรือแห่งประเทศไทย (TNSC) ในฐานะองค์กรผู้แทนของผู้ส่งออก ได้ผนึกกำลังกับ Azolla Climate ผู้เชี่ยวชาญด้านกลยุทธ์เพื่อช่วยพัฒนาแผนงานและนำทางกฎระเบียบข้ามพรมแดนโดยเฉพาะ CBAM โดยมีจุดมุ่งหมายในการให้ข้อมูลเชิงลึกและแนวทางปฏิบัติที่เป็นประโยชน์แก่ผู้ประกอบการไทย เพื่อพัฒนาการส่งสินค้าทางเรือของไทยให้ก้าวล้ำในระดับสากล

โปรดติดตามรายละเอียดงานสัมมนาที่จะเกิดขึ้น เร็วๆ นี้ เพื่อเตรียมความพร้อมรับมือกับมาตรการ CBAM และเปลี่ยนความท้าทายให้เป็นโอกาสทางธุรกิจของคุณ